Bezdech senny to zaburzenie oddychania, które może poważnie wpływać na zdrowie i jakość życia. Często pozostaje niezdiagnozowany przez długi czas, ponieważ objawy pojawiają się głównie w nocy i nie zawsze są zauważalne dla samego pacjenta. Nieleczony bezdech może prowadzić do wielu powikłań, dlatego warto wiedzieć, jak go rozpoznać i kiedy zgłosić się do specjalisty, np. laryngologa.
Co to jest bezdech senny i jak wpływa na zdrowie?
Bezdech senny to zespół zaburzeń oddychania, polegający na powtarzających się epizodach zatrzymania (bezdechów) lub spłycenia (hipowentylacji) oddechu podczas snu. Najczęściej występuje tzw. obturacyjny bezdech senny (OBS), który wiąże się z częściowym lub całkowitym zamknięciem górnych dróg oddechowych na poziomie gardła.
Podczas epizodu bezdechu mózg rejestruje brak tlenu i chwilowo wybudza organizm, co skutkuje fragmentacją snu. Choć pacjent często nie pamięta tych wybudzeń, ich konsekwencje są odczuwalne w ciągu dnia.
Nieleczony bezdech senny może prowadzić do:
- nadciśnienia tętniczego,
- zaburzeń rytmu serca,
- cukrzycy typu 2,
- chorób układu krążenia,
- przewlekłego zmęczenia i obniżenia koncentracji,
- zwiększonego ryzyka wypadków komunikacyjnych.
Objawy nocne i dzienne – jak rozpoznać bezdech?
Rozpoznanie bezdechu sennego nie zawsze jest proste, szczególnie jeśli pacjent śpi sam i nie ma świadomości swoich nocnych objawów. Najczęstsze symptomy, które mogą sugerować problem, to:
W nocy:
- głośne, nieregularne chrapanie,
- słyszalne przerwy w oddychaniu,
- gwałtowne wybudzenia z uczuciem duszności,
- suchość w ustach po przebudzeniu,
- częste oddawanie moczu w nocy.
W ciągu dnia:
- przewlekłe zmęczenie mimo przespanej nocy,
- senność w ciągu dnia, zwłaszcza podczas jazdy samochodem,
- trudności z koncentracją i zapamiętywaniem,
- bóle głowy po przebudzeniu,
- drażliwość i obniżenie nastroju.
Jeśli objawy te są obecne i utrzymują się przez dłuższy czas, warto skonsultować się z lekarzem – najlepiej laryngologiem lub specjalistą medycyny snu.
Diagnostyka bezdechu – jakie badania może zlecić laryngolog?
Diagnostyka bezdechu sennego rozpoczyna się od szczegółowego wywiadu medycznego i oceny budowy górnych dróg oddechowych. Laryngolog może wykonać badanie endoskopowe, ocenić stan migdałków, języczka, języka i przegrody nosowej.
W przypadku podejrzenia bezdechu sennego kluczowym badaniem jest polisomnografia, czyli całonocne monitorowanie snu, obejmujące:
- analizę przepływu powietrza przez nos i usta,
- ruchy klatki piersiowej i brzucha,
- poziom tlenu we krwi,
- częstość akcji serca,
- pozycję ciała i fazy snu.
Alternatywą może być badanie poligraficzne, które wykonuje się w warunkach domowych – choć mniej dokładne, często wystarcza do rozpoznania bezdechu o umiarkowanym nasileniu.
Jakie są dostępne metody leczenia bezdechu sennego?
Wybór metody leczenia zależy od stopnia zaawansowania bezdechu, jego przyczyny oraz ogólnego stanu zdrowia pacjenta. Do najczęściej stosowanych rozwiązań należą:
- Zmiana stylu życia – redukcja masy ciała, unikanie alkoholu i leków nasennych, zmiana pozycji snu.
- Terapia CPAP – stosowanie aparatu generującego dodatnie ciśnienie powietrza w drogach oddechowych, które utrzymuje je otwarte podczas snu.
- Szyny ortodontyczne – stosowane w łagodnych przypadkach, pomagają przesunąć żuchwę i ułatwić przepływ powietrza.
- Zabiegi chirurgiczne – np. usunięcie przerośniętych migdałków, korekcja przegrody nosowej, plastyka podniebienia miękkiego.
W niektórych przypadkach konieczne może być leczenie interdyscyplinarne – z udziałem laryngologa, pulmonologa, neurologa i dietetyka.
