Jaskra to przewlekła choroba oczu, która nieleczona prowadzi do nieodwracalnej utraty wzroku. Nazywana bywa „cichym złodziejem widzenia”, ponieważ przez długi czas może przebiegać bezobjawowo. Wczesna diagnoza i odpowiednio dobrane leczenie pozwalają spowolnić rozwój choroby i utrzymać dobre widzenie przez wiele lat. Sprawdź, co warto wiedzieć o jaskrze i jak wygląda proces diagnostyczny.
Co to jest jaskra i dlaczego bywa nazywana „cichym złodziejem wzroku”?
Jaskra to grupa chorób, które prowadzą do uszkodzenia nerwu wzrokowego – zwykle w wyniku zbyt wysokiego ciśnienia wewnątrzgałkowego. Nerw ten odpowiada za przekazywanie bodźców z siatkówki do mózgu, a jego uszkodzenie skutkuje stopniowym zawężaniem pola widzenia.
Choroba rozwija się powoli i początkowo może nie dawać żadnych dolegliwości. Z tego powodu wiele osób dowiaduje się o niej dopiero wtedy, gdy zmiany są już zaawansowane. Dlatego tak ważne są regularne badania kontrolne, zwłaszcza po 40. roku życia.
Wczesne objawy jaskry – jak ich nie przeoczyć?
Wczesna jaskra otwartego kąta, czyli najczęstsza forma choroby, może nie dawać żadnych objawów. Postępujące uszkodzenia nerwu wzrokowego zachodzą bez bólu i bez wyraźnego pogorszenia ostrości widzenia.
Pierwszym objawem może być zwężenie pola widzenia – trudne do zauważenia, bo kompensowane przez drugie oko. Z czasem mogą pojawić się:
- trudności z widzeniem w półmroku,
- pogorszenie orientacji przestrzennej,
- wrażenie „tunelowego” widzenia (brak obrazu po bokach),
- bóle głowy i oczu (w przypadku jaskry z zamkniętym kątem przesączania),
- nagłe pogorszenie widzenia i silny ból oka (w ostrym ataku jaskry – stan wymagający natychmiastowej pomocy).
Regularne kontrole okulistyczne są kluczowe, ponieważ tylko specjalista jest w stanie wychwycić zmiany charakterystyczne dla jaskry na wczesnym etapie.
Badanie dna oka, pomiar ciśnienia – jak diagnozuje się jaskrę?
Diagnostyka jaskry obejmuje kilka badań, które pozwalają ocenić zarówno ciśnienie w gałce ocznej, jak i stan nerwu wzrokowego.
Najczęściej wykonywane procedury to:
- tonometria – pomiar ciśnienia śródgałkowego,
- badanie dna oka – ocena tarczy nerwu wzrokowego,
- pachymetria – pomiar grubości rogówki, który pozwala dokładniej interpretować wyniki ciśnienia,
- gonioskopia – ocena kąta przesączania (czyli miejsca odpływu cieczy wodnistej z oka),
- badanie pola widzenia (perymetria) – wykrywa ubytki, nawet jeśli nie są jeszcze zauważalne dla pacjenta,
- OCT (optyczna koherentna tomografia) – obrazowanie włókien nerwowych siatkówki.
Wszystkie te badania są bezbolesne i mogą być przeprowadzone podczas jednej wizyty kontrolnej.
Leczenie jaskry – jakie są dostępne metody terapii?
Celem leczenia jaskry jest zahamowanie postępu choroby poprzez obniżenie ciśnienia wewnątrzgałkowego. Wybór metody zależy od typu jaskry, stopnia zaawansowania oraz reakcji pacjenta na wcześniejsze terapie.
Stosowane są:
- krople do oczu – podstawowe leczenie, stosowane codziennie, mające na celu zmniejszenie produkcji cieczy wodnistej lub ułatwienie jej odpływu,
- laseroterapia – np. trabekuloplastyka (SLT), irydotomia czy zabiegi mikropulsowe, które poprawiają odpływ cieczy z oka,
- chirurgia przeciwjaskrowa – np. trabekulektomia, w sytuacjach, gdy leczenie farmakologiczne i laserowe nie przynosi efektów,
- implanty przeciwjaskrowe – stosowane w trudnych przypadkach.
Leczenie jaskry jest najczęściej przewlekłe i wymaga systematyczności – zarówno w stosowaniu leków, jak i w odbywaniu wizyt kontrolnych. Tylko wtedy możliwe jest utrzymanie wzroku na stabilnym poziomie.
